Proces wyrzynania zębów mądrości rozwija się stopniowo i trwa nawet kilkanaście lat, dlatego u niektórych ósemki ujawniają się w wieku 35-40 lat. Nie u każdego jednak zęby mądrości się wyrzynają, zdarza się bowiem, że pozostają w kości, co ma związek ze zmianami ewolucyjnymi z budowie twarzoczaszki.
Zęby mądrości to potoczne określenie trzecich zębów trzonowych, które ze względu na położenie w jamie ustnej, nazywane są również ósemkami. Przez lata narosło wokół nich wiele mitów, które zrodziły pytania:
1) Zęby mądrości a inteligencja
Zaczniemy od obalenia jednego z głównych mitów, który dotyczy rzekomego związku ósemek z inteligencją człowieka. Otóż, fakt posiadania „zębów mądrości” nie ma żadnego związku z funkcjami umysłowymi jego właściciela. Skąd zatem pochodzi ich nazwa i dlaczego trzecie zęby trzonowe zyskały miano zębów mądrości? Odpowiedź na to pytanie jest związana z okresem, w którym się pojawiają u dorosłej osoby. W większości przypadków ma to miejsce między 17 a 25 rokiem życia, kiedy szczęka i żuchwa są już w pełni ukształtowane. Wtedy człowiek zazwyczaj kończy edukację i wkracza w dorosłe życia, a więc teoretycznie staje się mądrzejszy.
2) Kiedy należy usunąć zęby mądrości?
Decyzja o ekstrakcji ósemek jest w dużej mierze uzależniona od uwarunkowań w jamie ustnej pacjenta. Z pewnością zmiany próchnicowe, wymagające leczenia kanałowego, są zdecydowanym wskazaniem do ekstrakcji zęba. Powodem jest utrudniony dostęp do ósemek, który sprawia, że zabiegi tego typu nie zawsze są skuteczne. Kolejnym zaleceniem do usunięcia zębów mądrości są nawracające stany zapalne w jamie ustnej. To częsty problem przy częściowo wyrżniętych zębach – ich położenie znacząco utrudnia dokładne oczyszczenia przestrzeni międzyzębowych , w wyniku czego dochodzi do gromadzenia się bakterii i powstawania stanów zapalnych dziąseł, na których mogą tworzyć się torbiele. Powodują one uporczywy ból i obrzęk błony śluzowej policzka i dziąsła, co znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie, np. pojawiają się problemy ze spożywaniem pokarmów. Zęby mądrości mogą powodować również poważne problemy ortodontyczne. Dochodzi do nich w wyniku silnego nacisku podczas procesu ich wyrastania, kiedy to często doprowadzają do stłoczenia lub, w niektórych przypadkach, nawet wrastania w policzek. Bardzo często zęby mądrości są częściowo lub całkowicie zatrzymane. Jeśli ósemka jest prawidłowo wyrżnięta i odpowiednio umiejscowiona w łuku zębowym, wówczas jej profilaktyczne usunięcie nie jest konieczne, jednak nie można wykluczyć takiej możliwości. Warto nadmienić, że w Europie jesteśmy nacją, która przoduje w zachowywaniu jak najdłużej zębów mądrości. W krajach Unii Europejskiej standardową procedurą jest zabieg usunięcia ósemek, które nie wyrosły prawidłowo do 18. roku życia. Czy warto brać z nich przykład? Z pewnością cennych informacji o zębach mądrości dostarcza zdjęcie rentgenowskie, które mówi m.in. o wzroście i rozwoju ósemek.
Ok. 85% zębów mądrości usuwa się, 35% populacji nie ma zębów mądrości, 9 na 10 osób ma co najmniej jednego zęba mądrości źle wyrastającego, ze względu na brak miejsca w szczęce (są to najbardziej narażone zęby na próchnicę).
